نویسندگان
استادیار پژوهشکدة حج و زیارت
1
دانش¬آموخته سطح سه و پژوهشگر مرکز تخصصی أئمة اطهار
2
دانشپژوه سطح چهار و پژوهشگر تاریخ مرکز تخصصی أئمه اطهار:
3
چکیده
مکتب ماتریدی یکی از مذاهب مهم کلامی اهلسنت است که از آغاز شکلگیری تاکنون در رويارويي با منبع معرفتی عقل، سه رویکرد متفاوت به کار گرفته و بر همین اساس میتوان تاریخ ماتریدیه را به سه دورة نخستین، میانی و پسین تقسیم کرد. بررسی جایگاه عقل از نگاه ابومنصور ماتریدی و ابومعین نسفی میتواند تصویر روشنی از این مقوله نزد ماتریدیة نخستین به دست دهد و با اعطای نمای عقلانی به مکتب ماتریدیه، دریچههای گفتوگو با مکاتب عقلانی یادشده را گشوده نگه دارد. در پژوهش پیشرو کارکردهای عقل در حوزة دین در یک مطابقت هستیشناسانه با قضایای عقلی موجود در آثار ماتریدی و نسفی تطبیق شد تا با ارزیابی این رویارویی، جایگاه عقل در اندیشة این دو نظریهپرداز تبیین شود. تحقیق پیشرو از روش توصیفی ـ تحلیلی به این مساله پرداخته است. نتایج پژوهش نشان میدهد برخلاف برخی شاخههای کنونی ماتریدیه، این مکتب فکری در آغاز شکلگیری، از بیشتر کارکردهای عقل در حوزة دین بهره برده است؛ اما این رویکرد حداکثری در دورة میانی به علت نزدیکی به اشاعره و در دورة پسین به دلیل تعامل فراوان با سلفیه رنگ باخته است.
کلیدواژه‌ها
