ابعاد مختلف تحریف شریعت اسلامی در عصر بنی‌امیه و بازتاب آن در جامعه

خلفای اموی به دلیل عدم پایبندی به شریعت اسلام در مدت حکومت حدود نود ساله‌ خود بسیاری از احکام و مناسک دینی را تغییر دادند؛ به‌نحوی‌که فقط ظواهری از اسلام در میان مردم باقی ماند که همان نیز تحریف شد و شرایط به‌‌‌‌‌گونه‌‌‌‌‌ای پیش رفت که در میان غالب مردم به غیر از پیروان مکتب اهل‌بیت(ع)، سنت واقعی رسول خدا(ص) متروک و مجهول ماند. امویان برای رسیدن به مقصود خود از روش‌‌‌‌‌های گوناگونی بهره جستند؛ جلوگیری از ذکر احادیث پیامبر(ص)، جعل احادیث ساختگی، استفاده از چهره‌‌‌‌‌های خوش‌نام برای جعل حدیث، معرفی مراجعِ دینی همسو با حکومت جهت مهجور نمودن اهل بیت(ع) و... سبب تغییر بسیاری از احکام و معارف اسلام، افزایش روایات جعلی در میان مردم و جهالت مردم نسبت به احکام ابتدایی شد. تحقیق حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی عدم پایبندی عقیدتی و رفتاری حکام بنی‌امیه و رویکردهای ضد دینی آنها را تشریح و ابعاد مختلف بازتاب سیاست‌گذاری‌های حکومت بنی‌امیه بر تحریف شریعت در جامعه را بیان نموده است.

ـ قرآن کریم

ـ نهج البلاغه

ـ صحیفه سجادیه

1.    ابن ابی الحدید، (1385ق)، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: انتشارات دار إحیاء الکتب العربیة.

2.    ابن حزم، احمد بن سعید، (1428ق)، الاحکام فی أصول الاحکام، بیروت: انتشارات دارالفکر.

3.    ابن شهرآشوب، محمد بن علی، (بی‌تا)، مناقب آل أبي طالب، قم: مؤسسه انتشارات علامه.

4.    ابن عبدالبر، ابی عمر یوسف، (1398ق)، جامع بیان العلم و فضله، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیه.

5.    ابن‌‌‌‌‌اثیر، علی بن محمد، (1429ق)، أسدالغابة فی معرفة الصحابة، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.

6.    ابن‌‌‌‌‌عساکر، أبوالقاسم عليّ بن حسن بن هبةالله دمشقي شافعي، (1421ق)، تاریخ دمشق الکبیر، محقق: علی عاشور الجنوبي، بیروت: انتشارات دار إحیاء التراث العربي.

7.    ابن‌‌‌‌‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، (1415ق)، المعارف، محقق: ثروت عکاشة، قم: منشورات الشریف الرضی.

8.    ابن‌‌‌‌‌کثیر، اسماعیل بن عمر، (1409ق)، البدایة و النهایة، محقق: احمد ابوملحم، علی نجیب عطوی، فؤاد سید، مهدی ناصرالدین و علی عبدالساتر، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.

9.    ابن‌‌‌‌‌منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، بیروت: انتشارات دارالفکر.

10.               اندلسی، ابوحیان محمد بن یوسف، (2010م)، البحر المحیط، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.

11.               احمد بن ابی‌‌‌‌‌یعقوب، (بی‌تا)، تاریخ الیعقوبی، بیروت: انتشارات دار صادر.

12.               ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین بن محمد، (بی‌تا)، الأغانی، بیروت: انتشارات دارالفکر.

13.               بلاذری، احمد بن یحیی، (1959م)، أنساب الأشراف، محقق: محمد حمیدالله، مصر: انتشارات دارالمعارف.

14.               ترمذی، محمد بن عیسی بن سورة، (بی‌تا)، الجامع الصحیح و هو سنن الترمذی، تحقیق: احمد محمد شاکر، بیروت: انتشارات دار احیاء التراث العربی.

15.               جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر، (1322ق)، التاج فی أخلاق الملوک، محقق: احمد زکی باشا، قاهره: انتشارات امیریه.

16.               جصاص، احمد الرّازی، (1429ق)، أحکام القرآن، بیروت: انتشارات دارالفکر.

17.               جوهری، اسماعیل بن حماد، (بی‌تا)، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، محقق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت: انتشارات دارالعلم للملایین.

18.               فراهیدی، خلیل بن احمد، (1414ق)، العین، محقق: مهدي المخزومي و ابراهیم السامرائي، قم: انتشارات اسوه.

19.               ذهبی، محمد بن احمد، (1417ق)، سیر أعلام النبلاء، محقق: شعیب الأرنؤوط و محمد نعیم العرقسوسی، بیروت: مؤسسة الرسالة.

20.               ذهبی، محمد بن أحمد، (بی‌تا)، میزان الإعتدال فی نقد الرجال، محقق: علی محمد البجاوی، بیروت: انتشارات دارالفکر.

21.               راغب اصفهانی، حسین بن محمد بن مفضل، (2009م)، محاضرات الأدباء و محاورات الشعراء و البلغاء، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.

22.               رشید رضا، محمد، (بی‌تا)، المنار، تحقیق: فؤاد سراج عبدالغفار، بیروت: المکتبة التوفیقیة.

23.               زمخشری، محمود بن عمر، (1412ق)، ربیع الأبرار و نصوص الأخبار، محقق: عبدالأمیر مهنا، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

24.               سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌‌‌‌بکر، (1423ق)، تاریخ الخلفاء، محقق: محمد کمال‌‌‌‌‌الدین، بیروت: انتشارات عالم الکتب.

25.               شافعی، محمد بن ادریس، (بی‌تا)، الأم، بیروت: انتشارات دارالفکر.

26.               زرقانی، محمد، (بی‌تا)، شرح الزرقانی علی موطّأ، بیروت: انتشارات دارالجمیل.

27.               شوکانی، محمد بن علی بن عبدالله، (1356ق)، ارشاد الفحول، مصر: انتشارات مصطفى البابي الحلبي و أولاده.

28.               شهید ثانی، زین الدین بن علی، (1381ش)، الرعایة لحال البدایة فی علم الدرایة، قم: بوستان کتاب.

29.               شیخ طوسی، محمد بن حسن، (1348ش)، إختیار معرفة الرجال، مصحح: حسن مصطفوی، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.

30.               ابن‌‌‌‌‌حبان، محمد بن حبان، (1414ق)، صحیح ابن‌‌‌‌‌حبان، محقق: شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة، دوم.

31.               طریحی، فخرالدین بن محمدعلی، (1362ش)، مجمع البحرین، محقق: سید احمد حسینی، تهران: انتشارات المکتبة المرتضویة.

32.               العاملی، زین الدین علی بن احمد (الشهید الثانی)، (1413ق)، الرعایة في علم الدرایة، تحقیق: عبدالحسین بقال، قم: منشورات مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، دوم.

33.               عاملی، سیدجعفر مرتضی، (1426ق)، الصحیح من سیرة النبی الأعظم(ص)، قم: انتشارات دارالحدیث.

34.               کلینی، محمد بن یعقوب، (1391ق)، الکافی، محقق: علی‌‌‌‌‌اکبر غفاری، تهران: انتشارات دارالکتب الإسلامیة.

35.               مالک بن انس، (بی‌تا)، الموطّأ، بیروت: انتشارات دار احیاء التراث العربی.

36.               مجلسی، محمد باقر، (1403ق)، بحار الأنوار، بیروت: انتشارات مؤسسه الوفاء.

37.               مسعودی، علی بن حسین، (بی‌تا) مروج الذهب و معادن الجوهر، محقق: دکتر مفید محمد قمیحه، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.

38.               مسلم بن حجاج نیشابوری، (1428ق)، صحیح مسلم، بیروت: انتشارات دارالمعرفة.

39.               ابن حنبل، احمد بن محمد، (بی‌تا)، المسند، بیروت: انتشارات دار صادر.

40.               مظفر، محمدرضا، (1386ق)، اصول الفقه، نجف: انتشارات دارالنعمان.

41.               مناوی، محمد عبدالرؤوف، (1415ق)، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر من أحادیث البشیر النذیر، محقق: احمد عبدالسلام، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.