ابعاد مختلف تحریف شریعت اسلامی در عصر بنی‌امیه و بازتاب آن در جامعه

خلفای اموی به دلیل عدم پایبندی به شریعت اسلام در مدت حکومت حدود نود ساله‌ خود بسیاری از احکام و مناسک دینی را تغییر دادند؛ به‌نحوی‌که فقط ظواهری از اسلام در میان مردم باقی ماند که همان نیز تحریف شد و شرایط به‌‌‌‌‌گونه‌‌‌‌‌ای پیش رفت که در میان غالب مردم به غیر از پیروان مکتب اهل‌بیت، سنت واقعی رسول خدا متروک و مجهول ماند. امویان برای رسیدن به مقصود خود از روش‌‌‌‌‌های گوناگونی بهره جستند؛ جلوگیری از ذکر احادیث پیامبر، جعل احادیث ساختگی، استفاده از چهره‌‌‌‌‌های خوش‌نام برای جعل حدیث، معرفی مراجعِ دینی همسو با حکومت جهت مهجور نمودن اهل بیت و... سبب تغییر بسیاری از احکام و معارف اسلام، افزایش روایات جعلی در میان مردم و جهالت مردم نسبت به احکام ابتدایی شد. تحقیق حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی عدم پایبندی عقیدتی و رفتاری حکام بنی‌امیه و رویکردهای ضد دینی آنها را تشریح و ابعاد مختلف بازتاب سیاست‌گذاری‌های حکومت بنی‌امیه بر تحریف شریعت در جامعه را بیان نموده است.

ـ قرآن کریم

ـ نهج البلاغه

ـ صحیفه سجادیه

1.    ابن ابی الحدید، (1385ق)، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: انتشارات دار إحیاء الکتب العربیة.

2.    ابن حزم، احمد بن سعید، (1428ق)، الاحکام فی أصول الاحکام، بیروت: انتشارات دارالفکر.

3.    ابن شهرآشوب، محمد بن علی، (بی‌تا)، مناقب آل أبي طالب، قم: مؤسسه انتشارات علامه.

4.    ابن عبدالبر، ابی عمر یوسف، (1398ق)، جامع بیان العلم و فضله، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیه.

5.    ابن‌‌‌‌‌اثیر، علی بن محمد، (1429ق)، أسدالغابة فی معرفة الصحابة، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.

6.    ابن‌‌‌‌‌عساکر، أبوالقاسم عليّ بن حسن بن هبةالله دمشقي شافعي، (1421ق)، تاریخ دمشق الکبیر، محقق: علی عاشور الجنوبي، بیروت: انتشارات دار إحیاء التراث العربي.

7.    ابن‌‌‌‌‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، (1415ق)، المعارف، محقق: ثروت عکاشة، قم: منشورات الشریف الرضی.

8.    ابن‌‌‌‌‌کثیر، اسماعیل بن عمر، (1409ق)، البدایة و النهایة، محقق: احمد ابوملحم، علی نجیب عطوی، فؤاد سید، مهدی ناصرالدین و علی عبدالساتر، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.

9.    ابن‌‌‌‌‌منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، بیروت: انتشارات دارالفکر.

10.               اندلسی، ابوحیان محمد بن یوسف، (2010م)، البحر المحیط، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.

11.               احمد بن ابی‌‌‌‌‌یعقوب، (بی‌تا)، تاریخ الیعقوبی، بیروت: انتشارات دار صادر.

12.               ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین بن محمد، (بی‌تا)، الأغانی، بیروت: انتشارات دارالفکر.

13.               بلاذری، احمد بن یحیی، (1959م)، أنساب الأشراف، محقق: محمد حمیدالله، مصر: انتشارات دارالمعارف.

14.               ترمذی، محمد بن عیسی بن سورة، (بی‌تا)، الجامع الصحیح و هو سنن الترمذی، تحقیق: احمد محمد شاکر، بیروت: انتشارات دار احیاء التراث العربی.

15.               جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر، (1322ق)، التاج فی أخلاق الملوک، محقق: احمد زکی باشا، قاهره: انتشارات امیریه.

16.               جصاص، احمد الرّازی، (1429ق)، أحکام القرآن، بیروت: انتشارات دارالفکر.

17.               جوهری، اسماعیل بن حماد، (بی‌تا)، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، محقق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت: انتشارات دارالعلم للملایین.

18.               فراهیدی، خلیل بن احمد، (1414ق)، العین، محقق: مهدي المخزومي و ابراهیم السامرائي، قم: انتشارات اسوه.

19.               ذهبی، محمد بن احمد، (1417ق)، سیر أعلام النبلاء، محقق: شعیب الأرنؤوط و محمد نعیم العرقسوسی، بیروت: مؤسسة الرسالة.

20.               ذهبی، محمد بن أحمد، (بی‌تا)، میزان الإعتدال فی نقد الرجال، محقق: علی محمد البجاوی، بیروت: انتشارات دارالفکر.

21.               راغب اصفهانی، حسین بن محمد بن مفضل، (2009م)، محاضرات الأدباء و محاورات الشعراء و البلغاء، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.

22.               رشید رضا، محمد، (بی‌تا)، المنار، تحقیق: فؤاد سراج عبدالغفار، بیروت: المکتبة التوفیقیة.

23.               زمخشری، محمود بن عمر، (1412ق)، ربیع الأبرار و نصوص الأخبار، محقق: عبدالأمیر مهنا، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

24.               سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌‌‌‌بکر، (1423ق)، تاریخ الخلفاء، محقق: محمد کمال‌‌‌‌‌الدین، بیروت: انتشارات عالم الکتب.

25.               شافعی، محمد بن ادریس، (بی‌تا)، الأم، بیروت: انتشارات دارالفکر.

26.               زرقانی، محمد، (بی‌تا)، شرح الزرقانی علی موطّأ، بیروت: انتشارات دارالجمیل.

27.               شوکانی، محمد بن علی بن عبدالله، (1356ق)، ارشاد الفحول، مصر: انتشارات مصطفى البابي الحلبي و أولاده.

28.               شهید ثانی، زین الدین بن علی، (1381ش)، الرعایة لحال البدایة فی علم الدرایة، قم: بوستان کتاب.

29.               شیخ طوسی، محمد بن حسن، (1348ش)، إختیار معرفة الرجال، مصحح: حسن مصطفوی، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.

30.               ابن‌‌‌‌‌حبان، محمد بن حبان، (1414ق)، صحیح ابن‌‌‌‌‌حبان، محقق: شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة، دوم.

31.               طریحی، فخرالدین بن محمدعلی، (1362ش)، مجمع البحرین، محقق: سید احمد حسینی، تهران: انتشارات المکتبة المرتضویة.

32.               العاملی، زین الدین علی بن احمد (الشهید الثانی)، (1413ق)، الرعایة في علم الدرایة، تحقیق: عبدالحسین بقال، قم: منشورات مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، دوم.

33.               عاملی، سیدجعفر مرتضی، (1426ق)، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، قم: انتشارات دارالحدیث.

34.               کلینی، محمد بن یعقوب، (1391ق)، الکافی، محقق: علی‌‌‌‌‌اکبر غفاری، تهران: انتشارات دارالکتب الإسلامیة.

35.               مالک بن انس، (بی‌تا)، الموطّأ، بیروت: انتشارات دار احیاء التراث العربی.

36.               مجلسی، محمد باقر، (1403ق)، بحار الأنوار، بیروت: انتشارات مؤسسه الوفاء.

37.               مسعودی، علی بن حسین، (بی‌تا) مروج الذهب و معادن الجوهر، محقق: دکتر مفید محمد قمیحه، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.

38.               مسلم بن حجاج نیشابوری، (1428ق)، صحیح مسلم، بیروت: انتشارات دارالمعرفة.

39.               ابن حنبل، احمد بن محمد، (بی‌تا)، المسند، بیروت: انتشارات دار صادر.

40.               مظفر، محمدرضا، (1386ق)، اصول الفقه، نجف: انتشارات دارالنعمان.

41.               مناوی، محمد عبدالرؤوف، (1415ق)، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر من أحادیث البشیر النذیر، محقق: احمد عبدالسلام، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیة.